خدا در قرآن - ۰

فکر کنم ۴، ‌۵ سال پیش بود که با عطشی فراوان دنبال راه‌های مختلف اثبات وجود خداوند آفریننده و پیش برنده‌ی تمام موجودات می‌گشتم. 

در ذهنم پرسش‌های بسیاری می‌چرخید؛ آفریننده‌ یا آفریننده‌هایی برای این جهان وجود دارد؟ این آفریننده‌ها چندتایند؟ چگونه هستند؟ آیا جهان را آفریده‌اند و آن را به حال خود رها کرده‌اند؟ بعد از مرگ چه اتفاقی می‌افتد؟ این خدا یا خدایان جهان را چگونه آفریده و چه انتهای متصوری‌ (در صورت وجود) برای آن در نظر گرفته‌اند؟ آیا راه بهینه‌ای برای زندگی در این جهان وجود دارد؟ و ...

با مطالعه‌ی کتاب‌های مختلف، اثبات‌های ادعایی متفاوت و تقریر‌های متفاوت‌ترِ هر یک، به صورت اثباتی در وجود خداوندِ آفریننده‌ی پیش برنده‌ای که تمام جهان، آفرینش اوست و این جهان لحظه‌ای بدون رسیدگی او پابرجا نمی‌ماند و سرتاپا وابستگی به اوست، رسیدم! البته به زعم خودم. 

برای خواندن این اثبات به این لینک مراجعه کنید.

البته حالا که نگاه می‌کنم بخش آخر اثبات که درباره‌ی اثبات یگانگی خداوند است کمی نَچسب است و امیدوارم که در آینده‌ای نه چندان دور اثبات بِچَسب تری!  برای این بخش ارائه کنم.

و اما بعد. موضوع این نوشته، خدا در قرآن؛ چند وقتی است با خود می‌گویم که اگر قرآن مدعی ارائه‌ی پاسخ به تمامی پرسش‌هاست، پس حتما باید پاسخ درخوری برای این پرسش (وجود خدا و کیفیت وجود او)، داشته باشد.

طبق انتظار پیشینی، دیدم که قرآن حرف‌های زیادی در این زمینه زده است.

در اینجا آیاتی که مشخصا در همین زمینه هستند را می‌آورم:

۱ - آیه‌ای درباره‌ی لزوم عقلی وجود آفریننده یا آفریننده‌هایی برای جهان:

- أَمۡ خُلِقُواْ مِنۡ غَیۡرِ شَیۡءٍ أَمۡ هُمُ ٱلۡخَٰلِقُون؟ * 

أَمۡ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۚ بَل لَّا یُوقِنُونَ (طور: ٣٥ و ٣٦)

 

یا ایَّها النّاس اَنْتُم الفُقَراءُ إلَی اللّه وَاللّه هُوَ الغَنیِ الحَمید (فاطر: ١٥)

 

۲- آیاتی درباره‌ی اثبات یگانگی آفریننده:

- یَٰصَٰحِبَیِ ٱلسِّجۡنِ ءَأَرۡبَابٞ مُّتَفَرِّقُونَ خَیۡرٌ أَمِ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ (یوسف: ۳۹)

 

- مَا ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ مِن وَلَدٖ وَمَا کَانَ مَعَهُۥ مِنۡ إِلَٰهٍۚ إِذٗا لَّذَهَبَ کُلُّ إِلَٰهِۭ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ (مؤمنون: ٩١)

 

- لَوۡ کَانَ فِیهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلَّا ٱللَّهُ لَفَسَدَتَاۚ فَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَرۡشِ عَمَّا یَصِفُونَ (أنبیاء: ٢٢)

 

با بررسی‌های اولیه، آیات بسیار دیگری نیز هستند که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به این موضوع پرداخته‌اند، اما آیات بالا شکل استدلالی دارند. به این معنا که برای اثبات گزاره‌ای مشخص، مقدماتی بدیهی را در نظر گرفته‌اند و با استفاده ار اصولی منطقی به نتیجه رسیده‌اند.

امیدوارم با بررسی دقیق آیات بالا، بتوانم به اثبات‌های دقیقی برسم.

مطالعات ریاضیاتی من

علاقه زیاد من به ریاضیات و اینکه احساس می‌کنم برای فهم بهتر جهان پیرامون نیاز شدیدی به یادگیری ریاضیات پایه و پیشرفته دارم، مرا بر آن داشت تا سالیان سال به دنبال سیری مطالعاتی در زمینه‌ی ریاضیات پیشرفته باشم.

در حال حاضر دو کتاب زیر را برای شروع مطالعات جدی ریاضیاتی خود انتخاب کرده‌ام:

۱- کتاب اثبات از ریچارد همک (Richard Hammak)

۲- کتاب اصول تحلیل ریاضیاتی از والتر رودین (Walter Rudin)

کتاب اول که به صورت رایگان هم قابل دانلود است، اثری خوب و کوتاه درباره‌ی اثبات‌های ریاضی است. درباره‌‌ی اینکه فرمول‌ها و محاسباتی که با ریاضیات انجام می‌دهیم، چرا درست و قابل اعتمادند! چگونه می‌توان درست یا اشتباه بودن یک گزاره‌ی ریاضی را بررسی کرد؟ برای اثبات یا رد یک فرضیه از چه راه‌هایی می‌توان وارد شد؟

البته کتاب گفته شده مقدمه‌ی خوبی برای آشنایی با زبان ریاضیات و خصوصا زبان ریاضیات پیشرفته است.

کتاب دوم که برای علاقه‌مندان به ریاضی نیازی به توضیح ندارد و همه با حضرت رودین آشنایند! این کتاب مدخل خوبی برای ورودی به دنیای تحلیل ریاضی (آنالیز ریاضی) است. با توجه به مطالعاتم، آنالیز ریاضی پایه و اصل و اساس تمامی ریاضیات نوین است.

این معرفی کوتاه از دو کتاب تنها با تورق و کمی مطالعه حاصل شده است. امیداوارم بتوانم با مطالعه بیشتر مطالب مفیدی درباره محتویات هریک و ایده‌های اصلی آن‌ها ارائه کنم.

اثبات وجود خدا

«بسم الله الرحمن الرحیم»

   در این مقاله قصد دارم تا برهانی برای اثبات وجود خدا ارائه کنم. منظور از «خدا» در این مقاله، همان خدای یکتایی است که توانایی انجام هر کاری را دارد، همه چیز را خلق کرده است و در هر آن در حال رسیدگی به مخلوقات خود است. پس از خلق مخلوقات، آنها را رها نکرده است و هر آن به آنها رسیدگی می کند.

   طبق مشاهداتِ روزانه­، دریافته ­ایم که هستیِ بسیاری از چیزها به هستیِ چیزهای دیگری وابسته است. از طرفی با اینکه ممکن است تا به حال چیز یا چیزهایی را مشاهده نکرده باشیم که هستیِ ­اشان مستقل از هر چیز دیگری باشد، اما تصور این چنین چیزهای مستقلی امکان پذیر است. پس می ­دانیم چیزهایی وجود دارند که هستی ­اشان وابسته به چیزهای دیگری است و همچنین می­ توانیم چیزهایی را تصور کنیم (جدا از وجود داشتن یا نداشتن آن­ها در واقع) که هستی­ اشان کاملا مستقل از سایر چیزها باشد. با توجه به این مقدمه، در قضایایی که در ادامه می­ آید، به ترتیب گزاره ­های زیر اثبات خواهند شد:

1. به جز حالت وابستگی و حالت استقلال، هیچ حالت دیگری برای هستیِ چیزها قابل تصور نیست.
2. سلسله­ ی وابستگی­ های یک چیز وابسته به سایر چیزها، لزوماً به یک یا چند چیز مستقل می ­رسد.
3. تنها و تنها یک چیز مستقل وجود دارد.

   در واقع با کمک قضیه­ ی دوم نشان داده می ­شود که چیزهای مستقلی خارج از تصورات ما و در واقع، وجود دارند و قضیه ­ی سوم نشان می­ دهد که تنها و تنها یک چیز مستقل وجود دارد.

   توجه کنید که در اثبات­ های آمده در این مقاله، دلیل استفاده از کلمه­ ی «چیز» این بوده که کلمه­ ای جامع هست. به این معنا که هر هستی با هر کیفیتی را می­ توان با این کلمه مورد خطاب قرار داد.

   از علامتِ # برای نشان دادنِ پایانِ هر اثبات، استفاده شده است.